Regie: Felix van Groeningen, Charlotte Vandermeersch | 147 minuten | drama | Acteurs: Luca Marinelli, Alessandro Borghi, Lupo Barbiero, Cristiano Sassella, Elisabetta Mazzullo, Andrea Palma, Surakshya Panta, Elena Lietti, Filippo Timi, Elisa Zanotto, Chiara Jorrioz, Fiammetta Olivieri, Gualtiero Burzi, Adriano Favre, Francesco Palombelli, Alex Sassella
Lastige vader-zoon-relaties of de intieme band tussen broers of vrienden zijn al zo oud als de mensheid zelve en hebben talloze verhalen en mythen geïnspireerd. Van de Christelijke sagen over Kaïn en Abel tot de psychoanalyses van Sigmund Freud, ze beheersen onze levens. Deze thema’s zijn ook terug te vinden in het werk ‘Le otto montagne’ (‘De acht bergen) van de Italiaanse schrijver Paolo Cognetti. Afgaande op de titel zou men denken dat het een natuurboek is, maar het is zo veel meer. Het Belgische regisseursduo, en real life koppel, Charlotte Vandermeersch en Felix van Groeningen hebben de taak op zich genomen om het werk te verfilmen.
Op 12-jarige leeftijd ontmoet de timide Pietro (Luca Marinelli) Bruno (Alessandro Borghi). Deze laatste werkt als boerenjongen in het (fictieve) Italiaanse bergdorpje Grana, terwijl Pietro in de (niet-fictieve) stad Turijn leeft met zijn middenklasse gezin. Er ontstaat een mooie vriendschap tussen de twee jongens en ondertussen trekt kleine Pietro er op uit met zijn vader, Giovanni (Filippo Timi), in de bergen en leert hij de schoonheid van de natuur kennen. Na een mislukte poging van de ouders van Pietro om Bruno mee te nemen naar de stad om hem op te voeden, verliezen ze elkaar uit het oog en ontstaat er tegelijkertijd een kloof tussen Pietro en zijn vader.
Giovanni’s gezondheid gaat achteruit en hij sterft op 62-jarige leeftijd. De band tussen vader en zoon, inmiddels rond de 30, heeft zich nooit hersteld en Pietro begint een zoektocht naar wie zijn vader was. Negentien jaar nadat Pietro er voor het eerst kwam, keert hij terug naar het huisje in Grana waar het gezin altijd op vakantie ging. Al snel ontmoeten Bruno en Pietro elkaar, inmiddels volwassen en helemaal bebaard. Hier ontdekt deze laatste dat zijn vader een vriendschap had opgebouwd met Bruno en deze in feite een broer was geworden die Pietro niet zag. Giovanni had een huisje – eerder een ruïne – in de bergen gekocht en gevraagd aan Bruno om het op te knappen. De twee werken het huis af en beginnen een nieuw hoofdstuk in hun leven.
‘De acht bergen’ is een film over wat het betekent om een mens te zijn en hoe we moeten omgaan met onze gevoelens. Zowel Pietro als Bruno kunnen moeilijk overweg met hun emoties. Ook al kennen ze elkaar het grootste deel van hun leven, ze spreken zelden over de problemen en/of wat er omgaat in hun dagelijkse bestaan. In de scènes waar ze dat wel doen, leidt het tot een confrontatie. Daarnaast gaat het over jezelf te vinden als persoon of zoals Bruno het verwoordt: ‘Je moet je eigen woorden vinden’. De titel van het boek en de film verwijst naar de acht bergen-tour in Nepal en dient als metafoor. Pietro maakt deze wandeling en ontdekt zichzelf. Terwijl Pietro zijn horizon verbreedt, blijft Bruno bij zijn geliefde bergen in Italië. Wanneer het tij zich keert en Bruno’s dromen van een bergparadijs uit elkaar vallen, stort tegelijk zijn wereld in. Hij heeft alleen de bergen gekend of zoals Pietro het samenvat: ‘Je hebt je eigen grenzen gecreëerd in je hoofd’. Jezelf ontdekken met andere woorden, is je eigen grenzen vinden, leren kennen er ermee doen wat je wilt.
Pietro moet leren te accepteren dat zijn vader een nieuwe vader-zoon-relatie had ontwikkeld met Bruno. Gedurende de film gaat hij op zoek naar wie zijn vader feitelijk echt was en begrijpt hij zichzelf en zijn vriendschap met Bruno zo beter. Een pakkend moment is wanneer puberende Pietro tegen zijn vader zegt dat hij niet wil worden zoals hij. Desondanks gaat hij zijn vader toch achterna en begint hij meer en meer op zijn oude man te lijken dan hij zou willen.
Natuurlijk kan de natuur niet ontbreken in een verhaal met als titel ‘De acht bergen’. Al vanaf het begin wordt er een contrast getrokken tussen vuile steden, iets dat Giovanna en Pietro meermaals herhalen, en de frisse en ongerepte natuur. De korte scènes in Turijn worden druk en somber afgebeeld, met veel lawaai en straatverkeer. De stukken in de bergen daarentegen zijn rustig, groen en idyllisch. Het statische en het dynamische verfilmd. De natuur is echter niet wat het lijkt en ‘De acht bergen’ toont aan dat het utopische idee van Walden om in een hutje in de bossen te gaan wonen, misschien toch een utopie blijft. Bruno denkt de situatie en de natuur onder controle te hebben, maar zoals al velen voor hem het hebben ondervonden, is niemand heer en meester van moeder aarde.
Technisch zit ‘De acht bergen’ vernuftig in elkaar. De gehele film is geschoten in het beeldformaat 1.33 : 1. Met indrukwekkende en adembenemende shots van de natuur en berglandschappen zou de film op zich al een natuurdocumentaire kunnen zijn. Al de rest is bonus. Bij momenten verwacht je de stem van David Attenborough vanuit het scherm te horen. Het moet een indrukwekkende praktische onderneming geweest zijn om de camera’s te positioneren op zo een oneffen en moeilijk terrein, wat de film alleen meer spectaculair maakt. Zelden zagen bergen er zo magisch uit. De kijker krijgt haast zin om er zelf op uit te trekken en een zomer lang in de Alpen te kamperen. Dit alles wordt vergezeld van rustige en aangename achtergrondmuziek, voornamelijk van de Zweed Daniel Norgren.
‘De acht bergen’ is een verhaal dat nog een tijdje zal nazinderen en met momenten zal ontroeren. Heftige thema’s worden bespreekbaar – ironisch genoeg net niet voor Bruno en Pietro – en ronduit op een prachtige manier in beeld gebracht. Met dit verhaal heeft het regisseursduo een verfilming gemaakt om u tegen te zeggen.
Nick Majchrowicz
Waardering: 4
Bioscooprelease: 22 december 2023
VOD-release: 23 maart 2023 (Pathé Thuis)
Tags: filmrecensent | Nick Majchrowicz, regisseur | Felix van Groeningen